W przeddzień 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego reprezentacja sochaczewskich harcerzy uczestniczyła w uroczystościach pogrzebowych harcmistrza Ryszarda Białousa ps. „Jerzy” – harcerza, żołnierza Szarych Szeregów, dowódcy harcerskiego batalionu
„Zośka”.
Uroczystości rozpoczęły się od mszy świętej w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie, którą pod przewodnictwem biskupa polowego Józefa Guzdka koncelebrowali: kapelan ZHP hm. Wojciech Jurkowski, kapelan Chorągwi Krakowskiej ZHP hm. Filip Pajestka i kapelan Chorągwi Białostockiej ZHP hm. Tomasz Kozłowski. Wartę honorową przy urnie z prochami uczestnika Powstania Warszawskiego pełnił m.in. komendant Chorągwi Mazowieckiej ZHP hm. Cezary Supeł.
Przewodniczący ZHP nadał pośmiertnie hm. Ryszardowi Białousowi najwyższe odznaczenie harcerskie, Złoty Krzyż za Zasługi dla ZHP. „Hm. Ryszard Białous „Jerzy” jest jednym z największych bohaterów harcerskich, bohaterów polskich, który całe swe życie poświęcił służbie Bogu, Polsce i bliźnim. Swoją postawą, odwagą i męstwem stał się niekwestionowanym autorytetem dla wielu pokoleń harcerek i harcerzy” – napisał w specjalnym liście przewodniczący ZHP hm. Dariusz Supeł.
Po mszy św. kondukt żałobny przejechał na Cmentarz Wojskowy na Powązkach, gdzie urnę z prochami złożono do grobu w Kwaterze Harcerskiego Batalionu Armii Krajowej „Zośka” (kwaterze brzozowych krzyży). W trakcie uroczystości na cmentarzu Prezydent uhonorował R.Białousa pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, a Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak przekazał rodzinie pośmiertny akt mianowania na wyższy stopień wojskowy (pułkownika).
W ostatnim pożegnaniu wzięli udział również przedstawiciele ministerstw, władze wojskowe oraz Powstańcy Warszawscy walczący w dowodzonym przez hm. Ryszarda Białousa batalionie harcerskim. Na uroczystości przyleciał z Argentyny syn kpt. Ryszarda Białousa, Jerzy (Jorge).
Ryszard Białous ps. „Jerzy” „Zygmunt”, „Taran”, dowódca legendarnego Batalionu „Zośka”, zmarł w 1992 roku w Argentynie. 28 czerwca tego roku jego prochy, zgodnie z przedśmiertną wolą, by spocząć w ojczystej ziemi, przetransportowano do Polski.
Fot. Karolina Piotrowska/ZHP
***
Ryszard Białous urodził się 4 kwietnia 1914 r. w Warszawie. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył architekturę na Politechnice Warszawskiej oraz kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie. Działał także w Związku Harcerstwa Polskiego.
Po wybuchu wojny, we wrześniu 1939 r., dowodził plutonem saperów w 8. Dywizji Piechoty, następnie wstąpił do Szarych Szeregów i do Służby Zwycięstwu Polski – Związku Walki Zbrojnej. Podczas okupacji niemieckiej w Warszawie działał w konspiracji, tworząc m.in. Grupy Szturmowe w Szarych Szeregach. Brał udział w akcji pod Arsenałem (26.03.1943 r.).
W Powstaniu Warszawskim kpt. Białous wraz z Batalionem „Zośka” przeszedł szlak bojowy od Woli poprzez Starówkę do Czerniakowa; po drodze m.in. wyzwalając obóz „Gęsiówka”– centralny areszt getta. Ryszard Białous był także dowódcą Brygady Dywersyjnej „Broda 53”. Za swoją walkę z okupantem został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy oraz – trzykrotnie – Krzyżem Walecznych.
Po upadku powstania „Jerzy” trafił do obozów jenieckich w Niemczech. W kwietniu 1945 r. został uwolniony przez Brytyjczyków i przydzielony do słynnej 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Stanisława Sosabowskiego. Od marca 1947 do lutego 1948 r. był naczelnikiem ZHP poza granicami kraju. W lipcu 1948 r. wyemigrował wraz z rodziną do Argentyny, gdzie m.in. nadzorował budowę lotniska w Quillen, był dyrektorem uzdrowiska cieplicowego w Caviahue, następnie ministrem ds. planowania i rozwoju w rządzie prowincji Neuquén. W 30. rocznicę Powstania Warszawskiego przyjechał z wizytą do kraju. Było to jego ostatnie spotkanie z Warszawą. Swoje wspomnienia powstańcze opisał w książce pt. „Walka w pożodze”. Zmarł 24 marca 1992 r. w Neuquen w Argentynie. 31 lipca 2019 r. spoczął w Kwaterze Harcerskiego Batalionu Armii Krajowej „Zośka”.
